Konfliktem nazywamy każdą sytuacje, w,
której istnieją wzajemnie sprzeczne motywy, cele i zachowania. Rozróżniamy
następujące typy konfliktów:
•
Konflikt personalny – relacji
•
Konflikt danych
•
Konflikt interesów
•
Konflikt strukturalny oraz wartości
POZIOMY KONFLIKTU:
1. Struktura – 2 lub więcej stron +
współzależność – jest to konflikt potencjalny.
2. Poziom percepcji – definiowanie
przez strony sytuacji jako interesów nie do pogodzenia – konflikt ukryty
3. Działanie – konflikt jawny-
łagodzenie lub eskalacja żądań.
PROCEDURY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW
1. Negocjancie:
Najprościej
rzecz ujmując negocjacje to zmiana sprzecznych interesów w jeden cel. Jest to
szczególna procedura, ponieważ jego wynik zależy tylko wyłącznie od stron –
podobnie jak meritum i przebieg. Jak negocjacje zawiodą to wtedy sięga się po
inne metody.
2. Arbitraż:
Arbiter
zbiera informacje od tron na temat konfliktu i tworzy sobie pogląd na sprawę.
Wyróżnimy
dwa typy arbitrażu:
•
Sformalizowany
• Nie
sformalizowany
Arbiter
kieruje:
•
Procedurą
•
Meritum
•
Wynikiem sporu
Są tu
wygrani i przegrani, a strony mają wpływ na wybór arbitra oraz na zgodę lub nie
na arbitraż.
Procedury radzenia sobie z konfliktem:
Podstawowa procedurą są
negocjacje-
dwie strony, wzajemnie zależne, próbują uzyskać porozumienie w ważnej dla
nich
sprawie.
Należy
przekształcić sprzeczne interesy we wspólny cel.
Typy negocjacji:
pozycyjne (dystrybutywne)- negocjacje
handlowe
problemowe (integratywne)-
skonstruowanie umowy na przyszłość
wielostronne, zespołowe, dwustronne,
policyjne.
Czasem
stanowiska stron są rozbieżne lub przedmiot negocjacji jest zbyt trudny, w
takich sytuacjach może dojść do zerwania negocjacji. W takiej sytuacji można
udać się do arbitra.
Arbitraż- neutralna trzecia strona,
która ma rozstrzygną spór między stronami.
Specyficzną
formą arbitrażu jest Sąd.
Sąd – zadaniem adwokata jest
przeformułowanie problemu aby uzyskać korzystny rezultat dla klienta. Wydaje
orzeczenia. Cała procedura jest sterowana przez sąd.
Mediacja – mediator zamienia język na
(nie emocjonalny) racjonalny, pełen faktów. Wysłuchuje obie strony. Należy
doprowadzić do stanu gdzie każda ze stron wie na czym polega mediacja. Mediator
zadaje stronom pytania o powody konfliktu. Nie ma wpływu na ich decyzję, doprowadza
do rozwiązania konfliktu ale nie proponuje rozwiązania.
Facylitacja – przeważnie jest wiele
stron. Zadaniem facylitatora jest dbałośc o procedurę i przebieg rozmów. Nie ma
on żadnej władzy. Dba o to, żeby każdy mógł się wypowiedzieć. Pomaga grupie
uporządkować pracę.
================
==============
Przechodząc do pojęcia konfliktu międzygrupowego należy wyjaśnić
określenie „procesy społeczne”. Posługując się interpretacją J.Szczepańskiego
procesy społeczne można określić jako splot zależności międzyludzkich, które w
istotny sposób oddziaływują na życie ludzkie.
Tak więc procesem społecznym nazywamy względnie jednorodne serie zjawisk powiązane zależnościami przyczynowymi lub strukturalno – funkcjonalnymi.
Procesy społeczne przybierają różną postać, a jedną z nich są właśnie konflikty między grupami. Znane są konflikty między warstwami społecznymi, które nabierają różnego charakteru. Mogą przebiegać w formie łagodnej (np. demonstracji niezadowolonych grup zawodowych przeciwko grupie rządzącej) lub w formie ostrej (np. otwartej walki przy użyciu broni). Różnorodność przejawów form w sytuacjach konfliktowych jest ogromna, jednak mogą one przybierać charakter:
· defensywny np. obrona interesów grupy, swoich przywilejów,
Tak więc procesem społecznym nazywamy względnie jednorodne serie zjawisk powiązane zależnościami przyczynowymi lub strukturalno – funkcjonalnymi.
Procesy społeczne przybierają różną postać, a jedną z nich są właśnie konflikty między grupami. Znane są konflikty między warstwami społecznymi, które nabierają różnego charakteru. Mogą przebiegać w formie łagodnej (np. demonstracji niezadowolonych grup zawodowych przeciwko grupie rządzącej) lub w formie ostrej (np. otwartej walki przy użyciu broni). Różnorodność przejawów form w sytuacjach konfliktowych jest ogromna, jednak mogą one przybierać charakter:
· defensywny np. obrona interesów grupy, swoich przywilejów,
· ofensywny np. wywalczenie nowych praw i przywilejów, których
grupa nie posiadała.
Konflikty społeczne można podzielić również ze względu na sposób przejawiania się i tu wyróżniamy:
· konflikty jawne,
· konflikty ukryte,
· konflikty inspirowane i kierowane,
· konflikty spontaniczne inaczej żywiołowe,
· konflikty ostre,
· konflikty łagodne.
Konflikty społeczne można podzielić również ze względu na sposób przejawiania się i tu wyróżniamy:
· konflikty jawne,
· konflikty ukryte,
· konflikty inspirowane i kierowane,
· konflikty spontaniczne inaczej żywiołowe,
· konflikty ostre,
· konflikty łagodne.
Wszystkie wymienione rodzaje konfliktów
społecznych mogą ulegać deformacji, łączeniu oraz przeplataniu jednych z
drugimi. I tak mogą powstać kombinacje konfliktów np. konflikt jawny bądź ukryty
może powstać w wyniku czyjejś inspiracji i kierowaniu lub jego przyczyna może
być spontaniczna i żywiołowa. Innego podziału konfliktów społecznych można
dokonać ze względu na okres jego trwania i tak wyróżniamy:
· konflikty długotrwałe np. konflikty między klasami społecznymi na tle społeczno – ekonomicznym,
· konflikty krótkotrwałe (efemeryczne) szybko ulegające dezaktualizacji.
· konflikty długotrwałe np. konflikty między klasami społecznymi na tle społeczno – ekonomicznym,
· konflikty krótkotrwałe (efemeryczne) szybko ulegające dezaktualizacji.
KONFLIKT MIĘDZYGRUPOWY– to proces społeczny zachodzący
między grupami, państwami, wynikający ze sprzeczności interesów, celów,
poglądów czy obowiązków, powodujący powstanie wrogości miedzi mini
Teorie konfliktów międzygrupowych:
1)TEORIA RZECZYWISTEGO KONFLIKTU
Teoria etnicznej rywalizacji zakłada, że do konfliktu dochodzi w momencie, gdy
konsekwentnie dotąd utrzymywana przewaga jednej z grup zostanie zachwiana np., w wyniku
masowej imigracji, rywalizacji o pracę, wzrosty zamożności dyskryminowanych grup).
Przykładem może być pogrom Cyganów w Mławie, wojna Bośni gdzie Serbowie
zamieszkujący tereny wiejskie czuli się zagrożeni przez Muzułmanów zamieszkujących
tereny miejskie. Grupy różniły się nie tylko religią, ale i stopniem zamożności.
Teoria rzeczywistego konfliktu podkreśla rzeczywiste różnice interesów.
Skutkiem konfliktu grupowego jest:
1. wzrost poczucie spójności w grupie
2. wzrost entocentryzmu
3. nadróżnicowanie grupy własnej i obcej
4. spadek przepuszczalności (granice grup są pilnie strzeżone a każde ich przekraczanie
jest surowiej karane)
2) TEORIA WZGLĘDNEGO NIEZASPOKOJENIA
Do największej liczby zamieszek dochodzi w państwach, których mieszkańcy żyją w złych
warunkach i DOBRZE znają wyższy standard życia ważnej grupy obcej.
Grupa porównuje stosunki wkładów i zysków w grupie własnej i obcej.
relacje można zmienić zwiększając zyski i/lub zmniejszając wkłady.
Ale można uznać, że sprawiedliwość wymaga równych zysków niezależnie od wkładu
(„każdy ma taki sam żołądek”) albo, że sprawiedliwe jest zaspokajanie potrzeb.
Niezaspokojenie może być rozpatrywane na dwóch wymiarach:
1) egoistyczne (sytuacja osobista w stosunku do grupy własnej)
2) wspólne (sytuacja osobista w stosunku do grupy obcej)
Niezaspokojenie może wywołać konflikt nawet w trakcie pozytywnych zmian społecznych.
„Narody, które cierpliwie i niemal nieświadomie znosiły najbardziej pożałowania godny stan,
nierzadko powstają, by zrzucić jarzmo niewoli w momencie, gdy słabnie jego ucisk”.
Poprawa warunków społecznych sprzyja wzrostowi oczekiwań, które często pozostają
niespełnione. Powoduje to poczucie frustracji i pokrzywdzenia względem grup, którym
powiodło się lepiej”.
np. Chiny
3) TEORIA NIEZASPOKOJONYCH POTRZEB
W przewlekłym konflikcie najważniejszymi elementami są grupy, z którymi się ludzie
identyfikują, aby zaspokoić swoją potrzebę tożsamości społecznej. Silne identyfikowanie się
z grupą własną jest niewątpliwie ewolucyjną adaptacją, ponieważ przeżycie hord, w których
ludzie żyli przez zdecydowaną większość czasu swojej ewolucyjnej historii zależało od
współpracy, altruizmu i więzi z grupą.
Proces kształtowania się świadomości narodowej wiąże się z rozwojem patriotyzmu -
postawy cechującej się silnym pozytywnym afektem, przywiązaniem i lojalnością wobec
własnego kraju oraz formy ideologii postulującej podporządkowanie i poświęcenie dążeń
osobistych sprawom narodu.
Patriotyzm można traktować jako zestaw postaw altruistycznych na rzecz systemu
społecznego (kraj, grupa, plemię, imperium), którego jednostka jest członkiem. Chcąc
przetrwać, ich członkowie kierować się zasadą lojalności wobec grupy, a niekiedy muszą
zrzec się indywidualnych korzyści szkodliwych dla systemu i zaakceptować osobistą stratę,
która jest korzystna dla całej zbiorowości.
Przyczyną konfliktu międzygrupowego może być niezaspokojenie podstawowych potrzeb
psychicznych grupy własnej takich jak potrzeba bezpieczeństwa, tożsamości, uznania i
uczestnictwa. Mediatorzy często zapominają, że podstawowych potrzeb psychicznych nie
można wynegocjować, wytargować czy wymienić się nimi. Potrzeba tożsamości może być
natomiast zaspokojona przez wzajemne uznanie swojej odrębności.
Teorie konfliktów międzygrupowych:
1)TEORIA RZECZYWISTEGO KONFLIKTU
Teoria etnicznej rywalizacji zakłada, że do konfliktu dochodzi w momencie, gdy
konsekwentnie dotąd utrzymywana przewaga jednej z grup zostanie zachwiana np., w wyniku
masowej imigracji, rywalizacji o pracę, wzrosty zamożności dyskryminowanych grup).
Przykładem może być pogrom Cyganów w Mławie, wojna Bośni gdzie Serbowie
zamieszkujący tereny wiejskie czuli się zagrożeni przez Muzułmanów zamieszkujących
tereny miejskie. Grupy różniły się nie tylko religią, ale i stopniem zamożności.
Teoria rzeczywistego konfliktu podkreśla rzeczywiste różnice interesów.
Skutkiem konfliktu grupowego jest:
1. wzrost poczucie spójności w grupie
2. wzrost entocentryzmu
3. nadróżnicowanie grupy własnej i obcej
4. spadek przepuszczalności (granice grup są pilnie strzeżone a każde ich przekraczanie
jest surowiej karane)
2) TEORIA WZGLĘDNEGO NIEZASPOKOJENIA
Do największej liczby zamieszek dochodzi w państwach, których mieszkańcy żyją w złych
warunkach i DOBRZE znają wyższy standard życia ważnej grupy obcej.
Grupa porównuje stosunki wkładów i zysków w grupie własnej i obcej.
relacje można zmienić zwiększając zyski i/lub zmniejszając wkłady.
Ale można uznać, że sprawiedliwość wymaga równych zysków niezależnie od wkładu
(„każdy ma taki sam żołądek”) albo, że sprawiedliwe jest zaspokajanie potrzeb.
Niezaspokojenie może być rozpatrywane na dwóch wymiarach:
1) egoistyczne (sytuacja osobista w stosunku do grupy własnej)
2) wspólne (sytuacja osobista w stosunku do grupy obcej)
Niezaspokojenie może wywołać konflikt nawet w trakcie pozytywnych zmian społecznych.
„Narody, które cierpliwie i niemal nieświadomie znosiły najbardziej pożałowania godny stan,
nierzadko powstają, by zrzucić jarzmo niewoli w momencie, gdy słabnie jego ucisk”.
Poprawa warunków społecznych sprzyja wzrostowi oczekiwań, które często pozostają
niespełnione. Powoduje to poczucie frustracji i pokrzywdzenia względem grup, którym
powiodło się lepiej”.
np. Chiny
3) TEORIA NIEZASPOKOJONYCH POTRZEB
W przewlekłym konflikcie najważniejszymi elementami są grupy, z którymi się ludzie
identyfikują, aby zaspokoić swoją potrzebę tożsamości społecznej. Silne identyfikowanie się
z grupą własną jest niewątpliwie ewolucyjną adaptacją, ponieważ przeżycie hord, w których
ludzie żyli przez zdecydowaną większość czasu swojej ewolucyjnej historii zależało od
współpracy, altruizmu i więzi z grupą.
Proces kształtowania się świadomości narodowej wiąże się z rozwojem patriotyzmu -
postawy cechującej się silnym pozytywnym afektem, przywiązaniem i lojalnością wobec
własnego kraju oraz formy ideologii postulującej podporządkowanie i poświęcenie dążeń
osobistych sprawom narodu.
Patriotyzm można traktować jako zestaw postaw altruistycznych na rzecz systemu
społecznego (kraj, grupa, plemię, imperium), którego jednostka jest członkiem. Chcąc
przetrwać, ich członkowie kierować się zasadą lojalności wobec grupy, a niekiedy muszą
zrzec się indywidualnych korzyści szkodliwych dla systemu i zaakceptować osobistą stratę,
która jest korzystna dla całej zbiorowości.
Przyczyną konfliktu międzygrupowego może być niezaspokojenie podstawowych potrzeb
psychicznych grupy własnej takich jak potrzeba bezpieczeństwa, tożsamości, uznania i
uczestnictwa. Mediatorzy często zapominają, że podstawowych potrzeb psychicznych nie
można wynegocjować, wytargować czy wymienić się nimi. Potrzeba tożsamości może być
natomiast zaspokojona przez wzajemne uznanie swojej odrębności.
ROZWIĄZYWANIE KONFLIKTÓW
1)ODSTRASZANIE
Skuteczne, gdy
a) przywódca zachowuje się racjonalnie i kieruje interesem grupy
b) mamy, czym straszyć
c) przywódca potrafi wpłynąć na grupę
d) odpowiednie informacje są dostarczone w odpowiednim czasie
2) NEGOCJACJE
pozycyjne vs problemowe
3)WALKA
4) ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
5) MEDIACJA
Każda ze stron powinna:
a) starać się zrozumieć punkt widzenia drugiej strony
b) wierzyć , że jest z kim i o czym rozmawiać
c) odróżniać marzenia od planowanych działań drugiej strony
d) być przekonana, że wzajemne ustępstwa spowodują zmianę sytuacji
e) być przekonana, że możliwe są zmiany strukturalne sprzyjające trwałemu
rozwiązaniu problemów
f) reagować na potrzeby psychologiczne i niepokoje drugiej strony
Konflikty społeczne można podzielić również ze względu na sposób przejawiania się:
1)konflikt jawny- otwarty, taki, w którym obie strony przyznają że istnieje miedzy konflikt. Obie strony potrafią go określić. Strony rozpoczynają wymianę myśli i uczuć a przez to maja szansę na konstruktywne rozwiązanie konfliktu
2)konflikt ukryty-zamaskowane, obustronne zaprzeczanie istnienia między nimi sprzeczności – konfliktów. Obie strony przyjmują za temat tabu sprawy sporu – strony udają, ze miedzy nimi jest zgoda. Uważny obserwator zauważy pewne zjawiska:
· Strony unikają lub ograniczają wzajemny kontakt
· Występują zależności między zachowaniem werbalnym (słownym) a niewerbalnym (mowa ciała), np. deklaruje się zgodę a sygnalizuje się dystans
· Występują bardzo silne reakcje na słowa czy bodźce, np. gdy partnerowi zdarzy się głośno zamknąć drzwi 3) konflikty inspirowane i kierowane- powstają w wyniku
czyjejś inspiracji i kierowania
4)konflikty spontaniczne inaczej żywiołowe- ich przyczyna jest spontaniczna
i żywiołowa.
5)konflikty ostre,
6) konflikty łagodne.
Wszystkie wymienione rodzaje konfliktów społecznych mogą ulegać
deformacji, łączeniu oraz przeplataniu jednych z drugimi. I tak mogą powstać
kombinacje konfliktów np. konflikt jawny bądź ukryty może powstać w wyniku
czyjejś inspiracji i kierowaniu lub jego przyczyna może być spontaniczna
i żywiołowa.
Innego podziału konfliktów społecznych można dokonać ze względu na okres
jego trwania i tak wyróżniamy:
· konflikty długotrwałe np. konflikty między klasami społecznymi na tle
społeczno – ekonomicznym,
· konflikty krótkotrwałe (efemeryczne) szybko ulegające dezaktualizacji.
DZIAŁANIA, JAKIE LUDZIE PODEJMUJĄ W SYTUACJI KONFLIKTU:
-STRATEGIA „COŚ ZA COŚ”- oznacza zachęcanie do współdziałania najpierw przez stosowanie zachowań kooperacyjnych, a potem przez powtarzanie działań przeciwnika, które podjął on bezpośrednio przed nami
-NEGOCJACJA- forma porozumiewania się przeciwnych stron konfliktu, gdzie zainteresowani składają wzajemne propozycje i kontrpropozycje, a problem jest rozwiązany pod warunkiem, że obie strony osiągną zgodę
FORMY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW:
-ROZWIĄZANIA INTEGRUJĄCE- rozwiązania konfliktów z korzyścią dla obu stron
-GRIT- czyli stopniowe i odwzajemnione skłanianie do obniżenia napięcia, strategia ograniczania konfliktu w sytuacjach codziennego życia, w których:
a)informujesz o swojej chęci do współpracy
b)współpracujesz
c)odwzajemniasz każde kooperacyjne działania, ale
d)jeżeli twój oponent działa agresywnie odpowiadasz mu tym samym
-MEDIACJA- wyrażanie zgody na udział trzeciej strony przy rozwiązaniu zaistniałego konfliktu
-ARBITRAŻ- sposób rozwiązania konfliktów polegający na tym, że trzecia strona narzuca rozwiązanie konfliktu skłóconym partnerom.
1)ODSTRASZANIE
Skuteczne, gdy
a) przywódca zachowuje się racjonalnie i kieruje interesem grupy
b) mamy, czym straszyć
c) przywódca potrafi wpłynąć na grupę
d) odpowiednie informacje są dostarczone w odpowiednim czasie
2) NEGOCJACJE
pozycyjne vs problemowe
3)WALKA
4) ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW
5) MEDIACJA
Każda ze stron powinna:
a) starać się zrozumieć punkt widzenia drugiej strony
b) wierzyć , że jest z kim i o czym rozmawiać
c) odróżniać marzenia od planowanych działań drugiej strony
d) być przekonana, że wzajemne ustępstwa spowodują zmianę sytuacji
e) być przekonana, że możliwe są zmiany strukturalne sprzyjające trwałemu
rozwiązaniu problemów
f) reagować na potrzeby psychologiczne i niepokoje drugiej strony
Konflikty społeczne można podzielić również ze względu na sposób przejawiania się:
1)konflikt jawny- otwarty, taki, w którym obie strony przyznają że istnieje miedzy konflikt. Obie strony potrafią go określić. Strony rozpoczynają wymianę myśli i uczuć a przez to maja szansę na konstruktywne rozwiązanie konfliktu
2)konflikt ukryty-zamaskowane, obustronne zaprzeczanie istnienia między nimi sprzeczności – konfliktów. Obie strony przyjmują za temat tabu sprawy sporu – strony udają, ze miedzy nimi jest zgoda. Uważny obserwator zauważy pewne zjawiska:
· Strony unikają lub ograniczają wzajemny kontakt
· Występują zależności między zachowaniem werbalnym (słownym) a niewerbalnym (mowa ciała), np. deklaruje się zgodę a sygnalizuje się dystans
· Występują bardzo silne reakcje na słowa czy bodźce, np. gdy partnerowi zdarzy się głośno zamknąć drzwi 3) konflikty inspirowane i kierowane- powstają w wyniku
czyjejś inspiracji i kierowania
4)konflikty spontaniczne inaczej żywiołowe- ich przyczyna jest spontaniczna
i żywiołowa.
5)konflikty ostre,
6) konflikty łagodne.
Wszystkie wymienione rodzaje konfliktów społecznych mogą ulegać
deformacji, łączeniu oraz przeplataniu jednych z drugimi. I tak mogą powstać
kombinacje konfliktów np. konflikt jawny bądź ukryty może powstać w wyniku
czyjejś inspiracji i kierowaniu lub jego przyczyna może być spontaniczna
i żywiołowa.
Innego podziału konfliktów społecznych można dokonać ze względu na okres
jego trwania i tak wyróżniamy:
· konflikty długotrwałe np. konflikty między klasami społecznymi na tle
społeczno – ekonomicznym,
· konflikty krótkotrwałe (efemeryczne) szybko ulegające dezaktualizacji.
DZIAŁANIA, JAKIE LUDZIE PODEJMUJĄ W SYTUACJI KONFLIKTU:
-STRATEGIA „COŚ ZA COŚ”- oznacza zachęcanie do współdziałania najpierw przez stosowanie zachowań kooperacyjnych, a potem przez powtarzanie działań przeciwnika, które podjął on bezpośrednio przed nami
-NEGOCJACJA- forma porozumiewania się przeciwnych stron konfliktu, gdzie zainteresowani składają wzajemne propozycje i kontrpropozycje, a problem jest rozwiązany pod warunkiem, że obie strony osiągną zgodę
FORMY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW:
-ROZWIĄZANIA INTEGRUJĄCE- rozwiązania konfliktów z korzyścią dla obu stron
-GRIT- czyli stopniowe i odwzajemnione skłanianie do obniżenia napięcia, strategia ograniczania konfliktu w sytuacjach codziennego życia, w których:
a)informujesz o swojej chęci do współpracy
b)współpracujesz
c)odwzajemniasz każde kooperacyjne działania, ale
d)jeżeli twój oponent działa agresywnie odpowiadasz mu tym samym
-MEDIACJA- wyrażanie zgody na udział trzeciej strony przy rozwiązaniu zaistniałego konfliktu
-ARBITRAŻ- sposób rozwiązania konfliktów polegający na tym, że trzecia strona narzuca rozwiązanie konfliktu skłóconym partnerom.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz