Afiliacja i przynależność

Afiliacja (łac. affilatio – usynowienie, włączenie do rodziny, przebywanie z innymi) – zachowanie polegające na nawiązaniu i podtrzymaniu pozytywnych kontaktów i współpracy przez jednostkę lub grupę, organizację z innymi grupami i organizacjami.
Z punktu widzenia psychologii, afiliacja jest jedną z podstawowych potrzeb psychicznych człowieka, wyrażającą się w dążeniu do bycia razem z innymi ludźmi, przyłączenia się do osób i grup społecznych oraz poszukiwania ich akceptacji; jej zasadniczym źródłem jest potrzeba bezpieczeństwa. Ważnym też źródłem jej kształtowania się są standardy społeczne, wyznaczające jednostce, jak i grupom społecznym wzorce zachowań, a w tym zwłaszcza dotyczące bezpieczeństwa.

Afiliacja to podstawowa potrzeba obecności innych ludzi. Jedna z najgorszych kar dla człowieka jest skazanie go na samotność i pozbawienia styczności z drugim człowiekiem. Ludzie szczególnie chętnie przebywają z innymi w przyjemnych okolicznościach bądź w sytuacjach zagrożenia. Dzieje się tak wtedy, gdy chcemy się dobrze bawić, gdy czujemy się zaniepokojeni lub przestraszeni – poszukujemy obecności ludzi. Natomiast unikamy towarzystwa w pewnych nieprzyjemnych sytuacjach –przed ważną rozmową, kiedy oblaliśmy test oraz sytuacji, które wymagają dłuższego skupienia.

Lęk zwiększa potrzebę afiliacji. Z zagrożeniem napotkanym na naszej drodze zwracamy się do ludzi o większym niż nasze doświadczeniem w nadziei, że złagodzą trapiące nas lęki lub przynajmniej przekażą nam jakąś informację.

Trzy najważniejsze motywy skłaniające ludzi do kontaktów społecznych to:
1) porównywanie społeczne,
2) redukcja lęku
3) poszukiwanie informacji.

W myśl teorii porównań społecznych ludzie chcą porównać swoje uczucia i reakcje z tymi, jakie przejawią ludzie znajdujący się w takim samym położeniu. To zrozumiałe, że w okolicznościach budzących lęk wolimy przebywać z ludźmi, którzy przeżyli podobna sytuację, jest to próba obniżenia strachu poprzez wsparcie emocjonalne i pocieszenie. Można zauważyć istotne różnice w cechach i zachowaniach ludzi o dużej potrzebie afiliacji oraz tych, u których ta potrzeba jest niewielka. Tym pierwszym zależy na tworzeniu i utrzymaniu pozytywnych związków z innymi, mają tendencję do uważnego obserwowania innych w interakcjach społecznych. Są przyjacielscy i na ogół cieszą się popularnością, drugiej strony zależy na akceptacji. Boją się odrzucenia i nie obrażają innych, wykazując wysoki poziom lęku w sytuacjach społecznych. Potrzeba afiliacji należy do podstawowych potrzeb człowieka, ale u niektórych jest ona większa, a u innych mniejsza. Chociaż może wydaje się to mało etyczne, każdy związek z drugim człowiekiem opiera się na zasadzie „coś za coś”. Miłość, czy przyjaźń, to plan wzajemnej wymiany osobistych awantaży i łask. Im więcej nagród otrzymujemy od drugiego człowieka, tym większą sympatią go darzymy.
Teoria wymiany społecznej zakłada, iż to, co ludzie sądzą o swoim związku zależy jakie mają korzyści ze związku i na jakie koszty są w nim narażeni. Tak wiec w zwykłej znajomości, przyjaźni czy wielkiej miłości zachowujemy się jak ekonomiści – jaki związek emocjonalnie opłaci mi się najbardziej.